سودهای رسوبی، منابع مالی بزرگی که از دسترس برخی شرکت‌های بورسی خارج می‌شود
سودهای رسوب‌شده در حساب برخی شرکت‌های بورسی -که به دلایلی یا سهامداران خُرد دریافت آن را به تعویق انداختند و یا شرکت‌ها به بهانه‌های مختلف، از پرداخت آن طفره رفته‌اند، به موضوع مهم و قابل پیگیری در مجلس تبدیل شده است. مطالبات معوقی که نمایندگان مجلس آن را احقاق حقوق سهامداران خُرد می‌دانند و رییس کمیسیون اقتصادی هم مجدانه به‌دنبال اعاده آن است.
طی سال‌های گذشته برخی از ناشران و شرکت‌های بورسی سود سالانه سهامداران خُرد را پس از برگزاری مجامع، با توجیهاتی مانند اعلام نکردن شماره حساب، مراجعه نکردن به بانک عامل، سجامی نبودن سهامدار و سایر بهانه‌های دیگر پرداخت نمی‌کردند و این مبالغ چشمگیر به منابع بزرگی تبدیل شده است که در حساب ناشران مذکور سنگینی می‌کند.
باتوجه به الزام ناشران بورسی در پرداخت سود مجامع به سهامداران از طریق سامانه سجام و بدون حضور آنها به بانک، مجلس سازمان بورس را مکلف کرده است که سودهای رسوبی و معوق سهامداران نیز از همین روش پرداخت شود. بنابراین، مدیریت نظارت بر ناشران سازمان بورس اوراق بهادار، با ارسال ابلاغیه جدید به تمامی ناشران بورسی از آنها خواست تا امکان پرداخت مطالبات سنواتی و رسوبی سهامداران را از طریق شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و با استفاده از اطلاعات سجامی سهامداران، پرداخت کنند. تاریخ اجرای این ابلاغیه چهارشنبه گذشته، 14 اردیبهشت‌ماه اعلام شده بود اما به دلیل تعطیلی، اجرای این دستورالعمل به امروز شنبه، 17 اردیبهشت موکول شد.
بر اساس این دستورالعمل جدید اداره نظارت بر ناشران بورس اوراق بهادار، ناشرانی که سود مجامع سال‌های قبل را بنا به دلایلی پرداخت نکرده‌اند، از امروز باید نسبت به واریز این معوقات به حساب سجامی افراد اقدام و نتیجه را روی سامانه کدال منتشر کنند. شرط اجرای کامل این ابلاغیه و دریافت سودهای رسوبی، سجامی بودن تمامی سهامداران است.
همزمان با ابلاغ قانون بودجه 1401 و تکلیف سازمان بورس اوراق بهادار به ناشران بورسی برای واریز سود تقسیمی مجامع از طریق سامانه سجام، در صورت تخلف شرکت‌ها از اجرای این مصوبه قانونی، اعضای هیات‌مدیره شرکت‌ها از 6 ماه تا 2 سال سلب صلاحیت می‌شوند. ناگفته نماند که هنوز برخی از ناشران بورسی از پرداخت سود سهامداران از طریق سجام خودداری می‌کنند و طبق آمارهای رسمی، 22 شرکت بورسی از پرداخت سود سهامداران در سامانه سجام امتناع می‌ورزند.
این موضوع، انتقاد رییس کمیسیون اقتصادی مجلس را هم درپی داشته است، چنانچه محمدرضا پورابراهیمی، امروز از برگزاری نشست‌های متعدد و متوالی با نمایندگان سازمان بورس اوراق بهادار برای اجرای نص صریح قانون و واریز سودهای رسوبی شرکت‌ها به حساب سهامداران خبر داد.
طبق آخرین آمارهای اعلام شده، در نخستین روز از اجرای ابلاغیه مذکور، طی فرایند پرداخت سودهای رسوب شده شرکت‌های بورسی، حدود یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان سود به حساب سهامداران پرداخت شد که مبلغ بسیار اندکی را از مبالغ چشمگیر سودهای رسوبی شامل می‌شود.
این موضوع، اعتراض رییس کمیسیون اقتصادی مجلس را به همراه داشت. پورابراهیمی، صراحتا به سازمان بورس اعلام کرد که هر عددی به عنوان سود به افراد اختصاص پیدا می‌کند، طبق قانون تجارت، نباید در شرکت بورسی بماند. همچنین، این منابع نباید قبل از این‌که به دست سهامداران برسد، در سازمان بورس نیز بلوکه شود! وی که از میزان واریز سودهای رسوبی رضایت ندارد، از اقدامات بعدی مجلس برای اجرای کامل این مصوبه خبر داد و وزارت اقتصاد را مکلف کرد که باید بر اجرای صددرصدی این ابلاغیه مجلس نظارت کند تا یک ریال از سود سهامداران در حساب شرکت‌ها و یا سازمان بورس بلوکه و رسوب نشود!
با این تفاسیر، حالا باید دید، در چالش جدید میان مجلس و بازار سرمایه که یک طرف آن سازمان بورس و ناشران متخلف ایستاده‌اند و طرف دیگر، سهامداران خُرد با حمایت مجلس، سرانجام اجرای این ابلاغیه قانونی چگونه خواهد بود. آیا ناشرانی که سال‌هاست با رسوب بخشی از سودهای مجامع به بهانه‌های مختلف، منابع مالی بزرگی را برای خود گرد آورده‌اند، زیر بار سجامی شدن می‌روند و سود سهامداران خُرد را می‌پردازند؟
مولود غلامی- روزنامه‌نگار بازار سرمایه
